Już 10 listopada 2024 r. wchodzi w życie nowa ustawa – Prawo komunikacji elektronicznej (PKE), która zastąpi dotychczas obowiązujące przepisy Prawa telekomunikacyjnego. Ustawa wprowadza szereg nowych rozwiązań, dostosowujących polskie prawo nie tylko do wymogów unijnych, ale także do zmieniających się realiów technologicznych. Nowe regulacje będą miały duży wpływ na przedsiębiorców, dostawców usług oraz konsumentów jako użytkowników końcowych.
Dlaczego nowa ustawa?
Prawo telekomunikacyjne, które obowiązywało przez wiele lat, nie było w stanie nadążyć za dynamicznymi zmianami w sektorze cyfrowym i telekomunikacyjnym. Pojawienie się nowych technologii, takich jak sieci 5G, rosnące znaczenie internetu rzeczy (IoT) oraz potrzeba zapewnienia większej ochrony prywatności użytkowników, sprawiły, że konieczne stało się wprowadzenie kompleksowej regulacji odpowiadającej współczesnym wyzwaniom.
Pojęcie przedsiębiorcy komunikacji elektronicznej
PKE wprowadza nowe pojęcie przedsiębiorcy komunikacji elektronicznej, którym jest:
- przedsiębiorca telekomunikacyjny (którego definicja jest zbieżna z dotychczasową definicją z art. 2 pkt 27 Prawa telekomunikacyjnego);
lub - podmiot świadczący publicznie dostępną usługę komunikacji interpersonalnej niewykorzystującą numerów.
Przez usługę komunikacji interpersonalnej należy zasadniczo rozumieć usługę umożliwiającą bezpośrednią interpersonalną i interaktywną wymianę informacji za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej między skończoną liczbą osób, gdzie osoby inicjujące połączenie lub uczestniczące w nim decydują o jego odbiorcach. Usługami komunikacji interpersonalnej będą zatem usługi świadczone przez dostawców internetowych, a także popularne komunikatory internetowe, takie jak WhatsApp czy Skype.
Zwiększona ochrona użytkowników końcowych
Nowe przepisy wprowadzają szereg mechanizmów ochronnych dla użytkowników końcowych. Przykładem jest rozszerzenie obowiązku informacyjnego wobec konsumentów, w szczególności w zakresie transparentności umów, taryf i jakości świadczonych usług. PKE zobowiązuje operatorów do zapewnienia lepszego dostępu do informacji oraz do większej elastyczności w zarządzaniu umowami.
Najważniejsze obowiązki przedsiębiorców komunikacji elektronicznej wobec użytkowników końcowych to:
1. Obowiązek informacyjny przed zawarciem umowy
Przedsiębiorcy komunikacji elektronicznej są zobowiązani dostarczyć konsumentom tzw. „informacje przedumowne” przed podpisaniem umowy. Informacje te muszą być przekazane na trwałym nośniku, co oznacza, że konsument powinien otrzymać wszystkie kluczowe szczegóły dotyczące usługi, takie jak:
- główne cechy usługi, w przypadku usługi dostępu do Internetu jej minimalne poziomy jakości, natomiast w przypadku innych usług jej konkretne, gwarantowane parametry jakości albo oświadczenie o braku minimalnych poziomów jakości usługi;
- cena usługi, opłaty aktywacyjne, abonamentowe i inne powiązane koszty;
- czas trwania umowy oraz warunki jej przedłużenia lub zakończenia.
Te szczegóły mają na celu zapewnienie konsumentom pełnej transparentności i umożliwienie im świadomego podjęcia decyzji o zawarciu umowy.
2. Łatwość zawierania i rozwiązywania umów
Dostawcy usług muszą zapewnić, aby zarówno zawarcie, jak i rozwiązanie umowy było proste i dostępne drogą elektroniczną. W przypadku zawierania umowy w formie dokumentowej, dostawca ma obowiązek umożliwić jej rozwiązanie lub wypowiedzenie także w tej samej formie, na przykład za pośrednictwem poczty elektronicznej. Konsument musi mieć możliwość zakończenia umowy w sposób szybki i bez zbędnych formalności, co zwiększa jego kontrolę nad relacją z dostawcą usług.
3. Równe warunki dostępu do usług
Nowe przepisy wprowadzają zakaz dyskryminacji użytkowników końcowych ze względu na ich obywatelstwo, miejsce zamieszkania czy siedzibę. Dostawcy usług komunikacyjnych muszą zapewnić jednakowe warunki dla wszystkich, chyba że istnieją obiektywne powody uzasadniające odmienne traktowanie. Przykładowo, różnice mogą wynikać z lokalnych regulacji prawnych lub wymogów technicznych, ale nie mogą być arbitralne.
4. Przejrzystość informacji na stronie internetowej
Dostawcy usług mają obowiązek publikować na swoich stronach internetowych szczegółowe i łatwo dostępne informacje dotyczące oferowanych usług. Wymagane jest, aby te informacje były jasne, zrozumiałe, dostępne dla osób z niepełnosprawnościami oraz umożliwiały ich odczyt maszynowy. Dotyczy to m.in.:
- głównych cech każdej usługi;
- ceny usług, opłat aktywacyjnych i taryf;
- parametrów jakości usług, a w przypadku ich braku, oświadczenia o tym fakcie;
- ewentualnych ograniczeń w korzystaniu z promocyjnych urządzeń końcowych.
Dzięki temu użytkownicy będą mieli pełny wgląd w warunki oferowanych usług oraz dostępne opcje, co pozwoli na bardziej świadome korzystanie z usług komunikacyjnych.
5. Automatyczne przedłużanie umów
Przed automatycznym przedłużeniem umowy, dostawca usług telekomunikacyjnych będzie zobowiązany doręczyć abonentowi na trwałym nośniku, w rozsądnym terminie, nie później niż 30 dni przed upływem okresu, na jaki umowa została zawarta, jasne i zrozumiałe informacje o automatycznym przedłużeniu umowy, w szczególności zmianie warunków świadczenia usług względem warunków obowiązujących w okresie, na jaki została zawarta umowa, sposobach i terminach jej wypowiedzenia, a także najkorzystniejszych oferowanych przez siebie pakietach taryfowych dotyczących usług objętych umową.
6. Zakaz umów poza lokalem przedsiębiorstwa
Umowa o świadczenie usług komunikacji elektronicznej nie może być zawarta z dostawcą usług w gospodarstwie domowym poza lokalem przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta podczas nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta. Umowa ta zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa jest nieważna. Prezes UKE będzie miał prawo do zakazania działalności telekomunikacyjnej dostawcy, który uporczywie narusza te przepisy na okres nawet do 5 lat.
Obowiązek zachowania poufności i ochrona danych osobowych
Podmiot uczestniczący w wykonywaniu działalności komunikacji elektronicznej w publicznych sieciach telekomunikacyjnych oraz podmioty z nim współpracujące są obowiązane do zachowania tajemnicy komunikacji elektronicznej. Podmioty te są obowiązane do zachowania należytej staranności, w zakresie uzasadnionym względami technicznymi lub ekonomicznymi, przy zabezpieczaniu urządzeń telekomunikacyjnych, publicznych sieci telekomunikacyjnych oraz danych przed ujawnieniem tajemnicy komunikacji elektronicznej.
Dostawca usług komunikacji elektronicznej będzie obowiązany poinformować użytkownika końcowego lub abonenta w szczególności o:
- zakresie i celu przetwarzania danych transmisyjnych oraz innych danych ich dotyczących;
- możliwościach wpływu na zakres tego przetwarzania;
- rodzaju danych transmisyjnych, które będą przetwarzane, oraz o okresie tego przetwarzania do celów marketingu usług komunikacji elektronicznej lub świadczenia usług o wartości wzbogaconej.
W celu wykorzystania danych o lokalizacji dostawca usług komunikacji elektronicznej jest obowiązany:
- na potrzeby świadczenia usługi o wartości wzbogaconej uzyskać zgodę abonenta lub użytkownika końcowego na przetwarzanie dotyczących go danych o lokalizacji, która, co do zasady, może być wycofana okresowo lub w związku z konkretnym połączeniem lub
- dokonać anonimizacji tych danych.
Nowe obowiązki przedsiębiorców komunikacji elektronicznej
Wejście w życie Prawa komunikacji elektronicznej 10 listopada 2024 r. oznacza kompleksową reformę sektora telekomunikacyjnego w Polsce.
Z jednej strony ma to na celu dostosowanie przepisów do postępującej cyfryzacji i dynamicznych zmian technologicznych, z drugiej – zapewnienie lepszej ochrony prywatności użytkowników i stworzenie solidnych ram prawnych dla rozwoju sieci nowej generacji, takich jak 5G.
Wiąże się to także z koniecznością przestrzegania szeregu nowych wymogów przez przedsiębiorców komunikacji elektronicznej. Zaniechania w tym zakresie mogą bowiem skutkować nałożeniem przez Prezes UKE kary pieniężnej w wysokości aż do 3% przychodu osiągniętego przez przedsiębiorcę komunikacji elektronicznej w poprzednim roku kalendarzowym.
Autor: adwokat, Łukasz Rytel
