Trwają prace nad rządowym projektem ustawy, która ma stanowić odpowiedź państwa na aferę GetBack. Projekt przewiduje m.in. powstanie Funduszu Edukacji Finansowej przy Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych, do zadań którego będzie należało przede wszystkim wypłacanie rekompensaty dla nabywców obligacji, których „emisja lub zbywanie odbyło się z naruszeniem prawa”.
Ponadto, w celu wzmocnienia ochrony inwestorów Rada Ministrów proponuje:
- Zmianę sposobu finansowania Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) oraz Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF)
Zgodnie z nową koncepcją Urząd Komisji Nadzoru Finansowego zostałby przekształcony w państwową osobę prawną, dla której KNF będzie organem zarządzającym. Instytucja ta, w nowej formie prawnej, miałaby być finansowana bezpośrednio z opłat wnoszonych przez nadzorowane podmioty rynku finansowego.
Obecnie zarówno KNF jak i UKNF są finansowane za pośrednictwem budżetu państwa w całości ze składek i opłat wnoszonych przez podmioty nadzorowane.
- Zapewnienie lepszej koordynacji polityki państwa z funkcjonowaniem rynku finansowego.
Skład Komisji Nadzoru Finansowego miałby zostać poszerzony o trzech nowych członków w celu zapewnienia lepszej koordynacji polityki państwa z funkcjonowaniem rynku finansowego, w tym przede wszystkim wczesne wykrywanie potencjalnych zagrożeń dla inwestorów. Na nowych członków Komisji mieliby zostać powołani: przedstawiciel Prezesa Rady Ministrów, przedstawiciel Bankowego Funduszu Gwarancyjnego oraz – co ciekawe – przedstawiciel ministra-członka Rady Ministrów właściwego do spraw koordynowania działalności służb specjalnych. Spośród nich tylko przedstawiciel Prezesa Rady Ministrów dysponowałby prawem głosu.
- Stworzenie Funduszu Edukacji Finansowej w celu podnoszenia świadomości inwestorów.
Rząd dostrzegł, że istotnym problemem dotyczącym sektora finansowego jest niski poziom świadomości finansowej inwestorów indywidualnych. Stwarza to sprzyjające warunki do powstawania nieuczciwych i nieprzejrzystych schematów inwestycyjnych, które prowadzą do licznych oszustw i nadużyć.
Z tym problemem miałby mierzyć się Fundusz Edukacji Finansowej Funduszu, którego zadaniem będzie propagowanie wiedzy o rynkach finansowych i oferowanych tam instrumentach. Fundusz będzie uczestniczył również w pracach nad podstawami programowymi w zakresie edukacji finansowej. Za nadzór i wyznaczanie kierunków działania Funduszu odpowiedzialna będzie nowoutworzona Rada Edukacji Finansowej, składająca się z przedstawicieli instytucji państwowych mających wpływ na rozwój i bezpieczeństwo rynku finansowego oraz edukację.
Co istotne, Fundusz Edukacji Finansowej ma również zapewnić rekompensaty dla osób fizycznych, które nabyły obligacje pochodzące z emisji, które przeprowadzono z naruszeniem przepisów prawa. Wedle zapowiedzi Ministerstwa Finansów, pomoc z Funduszu miałaby przysługiwać również osobom, które nabyły obligacje przed wejściem w życie ustawy, co stanowi oczywisty ukłon w stronę obligatariuszy GetBack SA.
Projekt przewiduje, że w przypadku wszczęcia postępowania upadłościowego lub postępowania układowego emitenta inwestorzy indywidualni będą mogli uzyskać rekompensatę pieniężną w maksymalnej wysokości 100 tys. zł, jednak nie więcej niż 25% straty określonej jako różnica pomiędzy kwotą niezrealizowanych przez emitenta wymagalnych zobowiązań wynikających z obligacji, a łączną wysokością środków odzyskanych z tytułu tych zobowiązań. Rekompensata nie będzie zaś obejmować odsetek, premii i dyskonta.
Finansowanie Funduszu mają zapewnić przede wszystkim pieniężne kary administracyjne nakładane przez KNF, Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów i Komisję Nadzoru Audytowego, a także grzywny, nawiązki i przepadki orzekane przez sądy powszechne w sprawach karnych.
- Wprowadzenie obowiązku dematerializacji obligacji.
Projekt ustawy wprowadza również nowe ramy prawne dla obrotu obligacjami, nakazując ich całkowitą dematerializację, a więc pozbawienie wszelkich obligacji formy dokumentu na rzecz formy elektronicznej. Miałoby to zapewnić lepszą lepszą ochronę inwestorów i skuteczniejszy nadzór nad podmiotami wprowadzającymi do obrotu instrumenty finansowe.
Jak wyjaśniono w uzasadnieniu projektu, „kolejną projektowaną zmianą jest wprowadzenie obligatoryjnej dematerializacji obligacji korporacyjnych, certyfikatów inwestycyjnych emitowanych przez fundusze inwestycyjne zamknięte oraz listów zastawnych, niezależnie od tego czy były przedmiotem oferty publicznej oraz czy są przeznaczone do obrotu w jakimkolwiek systemie obrotu. Wyżej wymienione instrumenty finansowe będą podlegały obowiązkowej rejestracji w depozycie papierów wartościowych prowadzonym przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych, na zasadach obowiązujących obecnie dla publicznych papierów wartościowych i obligacji skarbowych.”.
